O percurso do século XX foi un tempo de profundas transformacións nas ribeiras das vilas galegas. En certa medida, as primeiras instalacións portuarias das que se valeron as comunidades pesqueiras foron os propios areais. A evolución dunha flota pesqueira que medraba cualitativa e cuantitativamente obrigou a contar con instalacións portuarias con maiores capacidade de atraque, varadoiros. Así mesmo producíuse a mecanización do traballo portuario coa incorporación de guindastres que facilitaran as tarefas de varado. Os procesos de comercialización obrigaron, tamén, a dispor de novos espazos para a poxa das capturas, cámaras de frío para a conservación do peixe, dependencias auxiliares.

De xeito parello, as vilas víronse inmersas, máis intensamente a partir dos sesenta, nunha dinámica de transformación urbana. Na medida en que a propia evolución da sociedade demandaba novos espazos de lecer, estas necesidades foron cubertas mediante intervencións nas fachadas litorais, aparecen así os paseos marítimos, constrúense infraestruturas deportivas, edificios culturais.

A conxunción destes factores determinaron unha realidade non sempre desexada. Foi un proceso que non estivo exento de solucións, ás veces, erradas. Por veces, os resultados acadados son dolorosos na medida en que non nos recoñecemos na paisaxe creada. Rompeuse a ligazón entre a vila e o mar, creando espazos que illan as dúas realidades. Así acontece neses recheos sen uso. O recheo foi e é a materialización dunha incapacidade, dun non saber como intervir sobre un espazo, o litoral, extremadamente sensíbel e insubstituíbel. En non poucas ocasións non houbo diálogo entre as necesidades dun sector pesqueiro que medraba e a necesidade de conservar a comunicación entre a vila e o mar. Esa canle hoxe está rota en moitas vilas costeiras.

Neste momento en que o modelo territorial en Galiza está en cuestión, estas imaxes débennos permitir reflexionar sobre o feito e o desfeito.

Cadro de itinerancias